Tussen alle rollen door: de kunst van gewoon mens zijn

Het fijne van bewustzijn is dat ik nu merk hoe vaak ik aan het schakelen ben tussen verschillende rollen in mijn leven. Rollen als Vader, partner, ondernemer, vriend, coach, broer… en elke rol vraagt iets anders van mij. Soms voelt het alsof ik steeds van jas wissel: de ene keer een jas van zorgzaamheid, dan weer een jas van focus of kracht. 

Nu ik zo bewust ben van mijn veerkracht, zit er ook een keerzijde aan al deze jassen. Ik heb namelijk een periode gekend waarin ik tijdens het schakelen mezelf langzaam kwijtraakte. Alsof ik alleen nog maar die jassen droeg. Tot ik me op een zekere dag afvroeg, Wie ben ik eigenlijk als niemand iets van me vraagt? Wie ben ik als ik gewoon mezelf ben, zonder rol?

Misschien herken jij dat ook wel: dat je soms blijft hangen in één rol, omdat het vertrouwd voelt of omdat anderen dat van je verwachten. Waar ik nu wel achter ben is dat te lang in één rol blijven hangen mij uit balans brengt. Ik raak dan de verbinding kwijt met dat diepere stuk in mijzelf, de mens achter al die jassen.

De druk van verwachtingen

Elke rol heeft zijn eigen verwachtingen. Als vader ben je zorgend, als ondernemer ben je doelgericht, als partner wil je aanwezig zijn, als vriend ben je luisterend. Deels zijn deze verwachtingen van buitenaf, maar over het algemeen leggen we ze onszelf op. We willen het goed doen, gezien worden, succesvol zijn of anderen niet teleurstellen. Rollen geven houvast: ze vertellen je hoe je moet handelen in een situatie. Maar tegelijkertijd kunnen ze een kooi worden waarin vrijheid ontbreekt.

Als ik bijvoorbeeld altijd de ondernemer ben, kan het lastig zijn om thuis mijn laptop dicht te klappen en echt aanwezig te zijn bij mijn gezin. Of wanneer ik altijd in de rol van helper zit, is er weinig ruimte om zelf kwetsbaar te zijn. Het resultaat? ik sta continu 'aan', mijn lichaam voelt gespannen, en innerlijke rust lijkt ver weg. 

De neutrale staat: gewoon mens zijn

Er bestaat een ruimte in jou waar je geen rol hoeft te spelen. Waar je niet de vader/moeder, de werknemer(ster), de ondernemer(ster) of de partner bent. Daar ben je simpelweg mens. Dit is wat ik bedoel met een neutrale staat. Een plek waarin je ademt, voelt en aanwezig bent, zonder iets te hoeven doen. Het is een moment van thuiskomen in jezelf.

Deze neutrale staat is geen zweverige theorie, maar een tastbare ervaring. Misschien herken je het wel: die paar minuten in de natuur waarin je even helemaal loskomt van alles, die vakantie waarvan je zegt dat alles zo van je afglijdt en zelfs helemaal niks hoeft. 

Of dat moment in meditatie waarin je voelt dat je mag zijn zoals je bent. Het is het punt waarop je zenuwstelsel kan reguleren, spanning kan afvloeien en je energie weer kan stromen. Vanuit deze staat kun je met meer vrijheid schakelen tussen rollen, omdat je weet dat er een 'thuisbasis' is om naar terug te keren.

Wat er gebeurt als je te lang in één rol blijft hangen

Wanneer je te lang vastzit in één rol, verlies je langzaam maar zeker het contact met jezelf. Je lichaam probeert je dat op een gegeven moment duidelijk te maken: spanning, vermoeidheid, hoofdpijn, slecht slapen. Ook emoties worden signalen. Irritatie, verdriet of een gevoel van leegte kunnen je iets willen vertellen. Het is alsof je een masker draagt dat steeds zwaarder wordt.

Ik heb dit zelf ervaren tijdens mijn burn-out. Jarenlang leefde ik vooral in mijn rol als harde werker, de man die doorging en verantwoordelijkheid droeg. Ik had mezelf overtuigd dat dit moest, dat dit was wie ik hoorde te zijn. Maar ondertussen raakte ik steeds verder verwijderd van mijn eigen kern. Pas toen ik letterlijk stilgezet werd, voelde ik hoe uitgeput ik was en hoe weinig ruimte er nog was voor wie ik echt ben.

Die periode was confronterend, maar ook een keerpunt. Daar ben ik op de dag van vandaag nog steeds dankbaar voor. Ik ontdekte dat ik niet die ene rol ben dat ik meer ben dan alleen de werknemer, de helper of de vader. Die rollen zijn delen van mij, maar niet mijn hele wezen.

Wanneer je te lang in één rol blijft hangen, verlies je flexibiliteit. Je vergeet dat je mag bewegen tussen rollen, dat er altijd meerdere kanten van jou bestaan die gehoord en geleefd willen worden.

Thuiskomen in jezelf

Het vraagt oefening om steeds weer terug te keren naar die neutrale staat. Hier zijn een paar manieren om dat te doen:

• Ademruimte creëren : Neem meerdere keren per dag een pauze waarin je drie keer diep ademhaalt. Zet even geen muziek aan, pak geen telefoon. Gewoon        ademen en voelen dat je leeft.
• Rolreflectie:  Sta een paar keer per week stil bij de rollen die je speelt. Welke vragen veel energie? Welke geven energie terug? Alleen al bewustzijn helpt je   losser worden van die rollen.
• Momenten van stilte : Zoek stilte op, buiten of binnen. Stilte is een poort naar jezelf. Het helpt om lagen van verwachting en druk los te laten.
• Lichaamsbewustzijn : Je lichaam vertelt je alles. Leer luisteren. Voel je spanning, een knoop in je buik, druk op je borst? Dat zijn signalen dat je niet in verbinding bent met jezelf.
• Grenzen stellen : Soms betekent thuiskomen in jezelf ook 'nee' zeggen. Grenzen zijn een liefdevolle manier om trouw te zijn aan jezelf.

Het verschil tussen 'doen' en 'zijn'

In onze maatschappij ligt veel nadruk op doen: prestaties, resultaten, succes. Rollen zijn vaak verbonden met dit 'doen'.  Maar jouw waarde als mens zit niet in wat je doet. Het zit in wie je bent. Dat klinkt simpel, maar veel mensen hebben het afgeleerd om 'gewoon te zijn'. Toch is dit de sleutel: door meer te zijn en minder te doen, komt er ruimte voor echtheid en verbinding. Je kunt de rollen die je speelt met meer lichtheid en liefde dragen.

De kracht van kwetsbaarheid

Wanneer ik uit mijn rol stap en mezelf laat zien zoals ik echt ben, voelt dat vaak spannend. Alsof ik even zonder bescherming de wereld in stap. Het vraagt moed om mijn masker af te zetten en mijn kwetsbaarheid te tonen. Toch merk ik steeds weer dat juist daar de echte kracht ligt.

Door mezelf niet groter of sterker voor te doen dan ik ben, maar eerlijk te erkennen dat ik ook gewoon mens ben met onzekerheden, met emoties, met mijn eigen worstelingen ontstaat er iets bijzonders. Ik hoef geen superheld te zijn die alles kan dragen.

Wanneer ik mezelf open, nodig ik de ander onbewust uit om hetzelfde te doen. En dan is het aan diegenen om dat ook te doen.

Balans vinden

Het doel is niet om alle rollen los te laten, maar om balans te vinden. Rollen zijn nuttig: ze geven richting en structuur aan ons leven. Maar ze moeten niet je identiteit worden. Door steeds terug te keren naar je neutrale staat, herinner je jezelf eraan dat je meer bent dan de som van je rollen. Je bent niet alleen vader, moeder, broer, zus, partner enz. Je bent een compleet mens met een innerlijke wereld die altijd aanwezig is.

Tot slot

We leven in een wereld waarin we veel 'moeten' en vaak verschillende petten dragen. Maar uiteindelijk zijn we niet onze rollen. We zijn mensen. Echte verbinding, rust en vrijheid komen wanneer we onszelf durven te ontmoeten in die neutrale staat. Van daaruit kun je met meer liefde en lichtheid al je rollen dragen. Niet als last, maar als expressie van wie je bent.

“Misschien herken jij dit ook. Sta vandaag eens een moment stil bij wie je bent zonder je rol. Gewoon als mens.”